Suç ve Ceza (Prestupleniye i Nakazaniye)

Fyodor Mihayloviç Dostoyevski

Sayfa Sayısı: 687

Çevirmen: Mazlum Beyhan

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

18. Baskı, Mart 2016, İstanbul

4 günde bitirdiğim başyapıt, nisan ayının son kitabı. Dünya üzerinde yazılmış, gelmiş geçmiş en iyi, en sarsıcı eserlerden bir tanesi. Raskolnikov başarılı bir üniversite öğrencisidir ancak maddi yetersizliklerden ötürü hukuk öğrenimi bırakmak zorunda kalır. Paranın ne olduğunu bile bilmeyen insanlar bunun üzerinde ahkam keserken, Raskolnikov da tefeci ve bir tesadüf eseri orada olan tefecinin kız kardeşini baltayla keser. Kitap, Raskolnikov’un psikolojisi, reddedişi, itirafları, cezaevindeki durumu ve geniş anlamda bu karakterin ruhsal dünyası üzerine kurulmuş bir edebi harikalar diyarıdır. Bu cinayetler onun sonunu getirirken, aynı zamanda yeni bir başlangıç da yazacaktır.

  Karakterlerin bu kadar özenle işlenişini barındıran ve bir klasik olmasına rağmen sürükleyiciliğini koruyabilen, son sayfaya dek merak ettiren o güzelim kitaplardan bir tanesi. Raskolnikov’un sancılı süreci harika bir şekilde kaleme alınmış. Cinayet işlemeden önce kontrolü elinde tutabileceğini zannederken, bir anda her şey birbirine giriyor ve bu onun sonu oluyor. Halüsinasyonlar, kabuslar sarıyor etrafını, ölmeye bile mecali kalmıyor bir süre sonra. İşlediği cinayet de hiçbir zaman para için olmamıştır, kendisini ne kadar zorlayabileceğini, dünyaya yararının aksine zararı olan insanların süpürülmesini adil bularak öldürür, bir Napolyon olabilecektir zira. Belki çektiği sancılar tefeciyi öldürmekten değil de, masum bir insanı, kız kardeşi öldürmenin getirdiği ağırlıktır. Her birimiz biraz da olsa Raskolnikov’uz aslında.

  Beni en çok etkileyen sahnelerden bir tanesi ise Svidrigaylov ve Sonya’nın arasında geçen olay, ve Svidrigaylov’un intiharı oldu. İntihar etmeden önceki son sözü: “Söyle onlara, ben Amerika’ya gidiyorum,” olmuştur. Katerina Ivanova var sonra, ailesine, çocuklarına, üvey çocuğuna dahi düşkünlüğü ve asla onlardan vazgeçmemesi çok sarsıcıydı. Yazarın betimlemeleri ve suçlu psikolojisi üzerine yaptığı yorumlara ise diyecek söz yok. Okuyalım, okutturalım.