Doktor Ox’un Deneyi (Une Fantasie Du Docteur Ox)

Jules Verne

Sayfa Sayısı: 90

Çevirmen: Alev Özgüner

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

1. Baskı, Şubat 2017, İstanbul

Çocukken çok okurdum Jules Verne, özellikle Ay’a Seyehat ve Seksen Günde Devri Alem kitaplarının yeri çok başkadır bende. Dahiyane bir zekaya sahip ve o döneme göre aşmış tahminlerde bulunan kitapları her yaştan insanın okuması gereken bir kapsayışa sahiptir.

  Doktor Ox’un Deneyi’ni de üç arkadaşımla aynı anda okumak üzere kararlaştırdık ve ben de aldığım gibi bitiriverdim. Mizahi ve samimi bir dile sahip kitap, aynı zamanda dalga geçercesine ve hicivle yazılmış. Bunlar, kitaba yönelik düşüncelerinizi ve sevginizi arttırabiliyor. Kısacık bir şey olduğundan ötürü de rahatlıkla uzun öykü olarak nitelendirilebilir.

  Kitap, Flandre’da, hayali Quiquendone kentinde geçiyor. Bu kentte yaşayan insanlar aşırı derecede sakin, uysal, ağırbaşlı, sessiz, uyumlu, mesafeli ve pek konuşmayan karakteristik özelliğe sahipler.  Bir gün Doktor Ox adında birisi çıkageliyor ve o andan itibaren de yıllar boyunca bu topraklarda hiçbir vakit tepki vermeyen insan soyu, aşırı reaksiyonlar vermeye başlıyor.

  Flandre’yi hayali bir yer sanıyorken kısa bir araştırmayla gerçek olduğunu görmem bir oldu. Kitapta kullanılan, hayali bir ürün olan, hidrojen ve oksijenden oluşan o maddenin bulunduğu topraklarla, insanlık tarihinin ilk kimyasal silahının (Chlorine: Klor) kullanıldığı ova (Flandre) aynıymış!

  Kitapta tempo çok az yükseliyor. Belli bir süre aynı çizgide koruyor kendini, sıkılmak zor çünkü karakterler ilgi çekici, anlatım değişik (üçüncü ağızdan birinci ağzımsı bir şey gibimsi) ve bolca alay içeriyor. Sonlara doğru hafif bir yükselme oluyor ama zaten ardından bitiyor kitap. Tahmin edilebilir ve aceleye gelmiş bir son olmuş, bu açıdan tatmin etmedi beni. Doktor Ox’la da yeterince tanışma fırsatı bulamadık, karakterlerin bir kısmı eksikti sanki, yüzeysel geçilmiş. Uzun uzun anlatılabilecek bir konuya sahipken kısa tutulmuş olması ise bana bir tatminsizlik hissiyatı verdi.

  Kitapta geç birkaç bölüm adı:

“Yazarın Bütün Önlemlerine Karşın Zeki Okur Doğru Tahminde Bulunduğunu Anlıyor”

“Bu Bölümde Olaylar O Denli Uç Noktalara Varıyor ki Quiquendone Sakinleri, Okurlar ve Hatta Yazarın Kendisi Derhal Çözüm Bulunmasını İstiyorlar”

“Bu Bölümde, Yüksek Bir Yerde İnsanların Büyün Bayağılıklarını Geride Bıraktığı Bir Kez Daha Kanıtlanıyor”

  Kitap, aynı zamanda Jacques Offenbach’ın operasına da konu olmuştur: